Η τηλεόραση αποτελεί στις μέρες μας βασικό μέσο επικοινωνίας και ενημέρωσης και κατέχει κεντρική θέση στα περισσότερα σπίτια. Πολλές φορές αποτελεί και βασικό μέσο εκπαίδευσης του παιδιών, αφού από εκεί μιμούνται συμπεριφορές και προσλαμβάνουν πληροφορίες. Το να αφήνει ένας γονέας το παιδί του μπροστά στην τηλεόραση αποτελεί εύκολη λύση, ιδιαίτερα για τους εργαζόμενους και πολυάσχολους γονείς. Ωστόσο η τηλεόραση μπορεί να αποτελέσει μια κακή «νταντά», ειδικά όταν το περιεχόμενο των τηλεοπτικών προγραμμάτων δεν ελέγχεται.
Πολλά παιδιά κυριολεκτικά μεγαλώνουν μπροστά στην τηλεόραση, και βομβαρδίζονται από τις εικόνες ενός βίαιου κόσμου. Η συνεχής έκθεση στην τηλεοπτική βία μπορεί να είναι ιδιαίτερα επικίνδυνη, διότι τα παιδιά δεν μπορούν να διαχωρίσουν εύκολα την πραγματικότητα από την φαντασία. Οι βίαιες εικόνες στην τηλεόραση είναι δυνατό να θεωρηθούν πραγματικές από τα μικρά παιδιά και κατά συνέπεια να τους προκαλέσουν άγχος και φόβους καθώς και να τα τραυματίσουν συναισθηματικά.
Ακόμη μέσα από τις επιθετικές και βίαιες συμπεριφορές που προβάλλονται στην τηλεόραση, τα παιδιά εμπλέκονται συχνότερα σε καυγάδες, γίνονται λιγότερο ευαίσθητα στον πόνο και το μαρτύριο των άλλων και δεν δείχνουν οίκτο και συμπόνια προς τα άλλα παιδιά. Παράλληλα μπορεί να επιδεικνύουν περισσότερη ανυπακοή προς τους μεγάλους, τόσο τους γονείς όσο και τους δασκάλους τους.
Τα παιδιά που γίνονται δέκτες τηλεοπτικής βίας πιστεύουν ότι η βία δεν έχει επιπτώσεις, αφού αυτές δεν προβάλλονται στα περισσότερα παιδικά προγράμματα, στα οποία οι ήρωες ξαναζωντανεύουν αμέσως μετά από ισχυρά χτυπήματα, σηκώνονται όταν πέφτουν από πολυόροφα κτήρια χωρίς να έχουν τραυματιστεί και γενικά υπάρχει μια διασκεδαστική νότα σε κάθε μορφή επιθετικότητας.
Από την άλλη μπορεί να γίνουν πιο δειλά και να αποκτήσουν φοβίες ή ακόμη και διαταραχές ύπνου, αφού πολλά παιδιά βλέπουν όνειρα με περιεχόμενο επηρεασμένο από κινούμενα σχέδια με τερατόμορφα πλάσματα..
Ωστόσο το τι παίρνουν τα παιδιά από την τηλεόραση και το πόσο αυτή τα επηρεάζει καθορίζεται σε μεγάλο βαθμό από τους γονείς και από το πώς έχουν μάθει οι γονείς τα παιδιά τους να χρησιμοποιούν την τηλεόραση.
Τι μπορούν να κάνουν λοιπόν οι γονείς;
Να διδάξουν στο παιδί τους να είναι κριτικός τηλεθεατής. Να χρησιμοποιούν την τηλεόραση σαν εκπαιδευτικό μέσο και να εξηγούν στο παιδί τη διαφορά μεταξύ πραγματικότητας και φαντασίας.
Να παρακολουθούν τηλεόραση μαζί με το παιδί τους και να συζητούν για την εικονική πραγματικότητα της βίας, να εξηγούν τις συνέπειές της τόσο για την σωματική ακεραιότητα και όσο και για τα συναισθήματα αυτών που την δέχονται.
Να δημιουργήσουν από κοινού οικογενειακούς κανόνες. Να ανοίγουν την τηλεόραση για μια συγκεκριμένη εκπομπή, που επιλέγουν τα παιδιά και να την κλείνουν όταν αυτή τελειώνει, να μην επιτρέπουν στα παιδιά να «χαζεύουν» με τις ώρες.
Να τοποθετήσουν την τηλεόραση σε ένα σημείο στο σπίτι, από όπου θα παρακολουθούν διακριτικά, χωρίς να «αστυνομεύουν» το τι βλέπει το παιδί, αλλά να παρεμβαίνουν όταν το κρίνουν αναγκαίο για να συζητούν μαζί του και να το καθοδηγούν.
Να δίνουν οι ίδιοι το καλό παράδειγμα, να μην παρακολουθούν τηλεόραση όλη την ημέρα αλλά να ασχολούνται και με άλλες ψυχαγωγικές δραστηριότητες, όπως βιβλία, μουσική, χειροτεχνίες κ.λ.π.
Να φροντίζουν τα παιδιά τους να βλέπουν τηλεοπτικά προγράμματα με χαρακτήρες που αποτελούν θετικά πρότυπα μίμησης και αναδεικνύουν κοινωνικά χαρακτηριστικά όπως καλοσύνη, φιλία, συνεργασία, αγάπη για τη μάθηση.
Να αποφεύγουν να χρησιμοποιούν την τηλεόραση ως «νταντά» και εύκολη λύση, προκειμένου να έχουν οι ίδιοι ελεύθερο χρόνο για τις ασχολίες τους, αλλά να ενισχύουν δημιουργικές δραστηριότητες όπως παιχνίδια, βόλτες, αθλητισμός.
Η τηλεόραση έχει τόσο θετικές όσο και αρνητικές επιδράσεις στα παιδιά ανάλογα με τον τρόπο χρήσης της. Είναι στο χέρι μας να την αξιοποιήσουμε προς όφελος των παιδιών μας!
