Το όνομα Ωκεανός προέρχεται από τον ομώνυμο μυθικό θεό της Ελληνικής Μυθολογίας, τον Ωκεανό. Καθιερώθηκε, ιστορικά, από τον αρχαίο Έλληνα Ηρόδοτο να χαρακτηρίζεται σήμερα παγκοσμίως με το ίδιο όνομα η πολύ μεγάλη Θαλάσσια επιφάνεια.
Γενικά
Οι πέντε ωκεανοί του πλανήτη Γη συνολικά καλύπτουν σχεδόν τα τρία τέταρτα (71%) της επιφάνειας της γης, περιέχουν δε το 97% του νερού και το 90% των ηφαιστείων, ενώ σχεδόν τα μισά από τα παγκόσμια θαλάσσια ύδατα παρουσιάζουν βάθος μεγαλύτερο των 3.000 μέτρων.
Χαρακτηριστικά
Οι ωκεανοί επικοινωνούν μεταξύ τους.
Στην πραγματικότητα όλο το αλμυρό νερό του πλανήτη αποτελεί μια ενιαία μάζα, που ονομάζεται «παγκόσμιος ωκεανός» και καλύπτει έκταση 361 εκατομμυρίων τετραγωνικών χιλιομέτρων της γήινης επιφάνειας.
Εξερεύνηση
Ένα αρκετά μεγάλο μέρος των ωκεανών είναι ανεξερεύνητο. Είναι το μοναδικό μέρος του πλανήτη που δεν έχει εξερευνηθεί αρκετά. Ταξίδια στον ωκεανό γινόντουσαν από τους προϊστορικούς χρόνους, αλλά μόνο στους σύγχρονους χρόνους έχει πραγματοποιηθεί εκτενές υποβρύχιο ταξίδι.
Το βαθύτερο σημείο στον ωκεανό είναι η τάφρος των Μαριανών (Mariana Trench), η οποία βρίσκεται στον Ειρηνικό Ωκεανό βόρεια των Μαριάνων νήσων (Marianna Islands). Έχει μέγιστο βάθος 10.923 μέτρων. Ερευνήθηκε πλήρως το 1951 με το βρετανικό ναυτικό σκάφος, "Challenger ΙΙ" που έδωσε το όνομά του στο βαθύτερο μέρος της τάφρου Challenger Deep.
Αν βάζαμε το ψηλότερο βουνό του πλανήτη, το Έβερεστ, που έχει ύψος 8.846 μέτρα στη τάφρο των Μαριανών θα καλυπτόταν από το νερό, σε βάθος περισσότερο από 1,5 χλμ.
Οι ωκεανοί είναι οικότοπος για 230.000 γνωστά είδη. Τα βάθη των ωκεανών όμως παραμένουν ανεξερεύνητα. Ως εκ τούτου, υπολογίζεται ότι, μπορεί να υπάρχουν περισσότερα από 2 εκατομμύρια θαλάσσια είδη. Η ζωή μέσα στους ωκεανούς εξελίχθηκε 3 δισεκατομμύρια χρόνια πριν εξελιχθεί η ζωή στη Γη.
Οι ωκεανοί έχουν μεγάλη σημασία για την οικολογική ισορροπία της Γης, γιατί: Αποτελούν τους κυριότερους ρυθμιστές του κλίματος. Διαφοροποιούν τη θερμοκρασία της Γης απορροφώντας την εισερχόμενη ηλιακή ακτινοβολία, την οποία αποθηκεύουν ως θερμική ενέργεια. Τα συνεχώς μετακινούμενα ωκεάνια ρεύματα, κατανέμουν αυτή τη θερμική ενέργεια σε όλη τη Γη.
Το 85% του οξυγόνου παράγεται στους ωκεανούς. Αυτό γίνεται από το φυτοπλαγκτόν το οποίο αποτελεί και τη βάση της τροφικής αλυσίδας των οργανισμών που ζουν στους ωκεανούς.
Ο Ειρηνικός Ωκεανός είναι η μεγαλύτερη μάζα νερού στη γη. Πήρε το όνομά του από τον Πορτογάλο θαλασσοπόρο Μαγγελάνο. Καλύπτει το 1/3 της επιφάνειάς της. Το μέσο βάθος του Ειρηνικού ωκεανού υπερβαίνει τα 4.000 μέτρα. Στον Ειρηνικό ωκεανό βρίσκονται 25.000 νησιά, περισσότερα από όλα τα υπόλοιπα του κόσμου, η πλειονότητα των οποίων βρίσκεται κάτω από τον ισημερινό.
Κυριότερα λιμάνια του Ειρηνικού ωκεανού είναι τα: Γιοκοχάμα, Οσάκα, Σαγκάη, Χονγκ Κονγκ, Σιγκαπούρη, Τζακάρτα, Σίδνεϊ, Μελβούρνη, Χονολουλού, Λος Άντζελες και Παναμά.
Ο Ατλαντικός Ωκεανός αποτελεί μια θαλάσσια έκταση (106.100.000 τ. χλμ.) ανάμεσα στην Ευρώπη, την Αφρική και τη Βόρεια και Νότια Αμερική.
Το όνομά του προέρχεται από τον Άτλαντα που έπεσε στον ωκεανό αυτόν καθώς γλίστρησε από το μεγάλο βουνό της Αφρικής.
Είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος ωκεανός της γης, μετά τον Ειρηνικό και καλύπτει το ένα πέμπτο της επιφάνειάς της.
Το μέσο βάθος του είναι 4.000 μέτρα, εμφανίζει όμως ανισομέρειες εξαιτίας της παρουσίας τάφρων και εκτεταμένων υφαλορράχεων, που αποτελούν πραγματικές υποβρύχιες οροσειρές. Το σημαντικότερο χαρακτηριστικό είναι η τεράστια υφαλορράχη, που ξεκινά από την Ισλανδία, διασχίζει τον Ατλαντικό σε όλο το μήκος του, φτάνοντας σχεδόν έως την Ανταρκτική.
Οι παλίρροιες στον Ατλαντικό Ωκεανό ξεπερνούν τα 19 μέτρα.
Ο Ινδικός Ωκεανός είναι ο τρίτος μεγαλύτερος ωκεανός της γης και καλύπτει σχεδόν το 20% της επιφάνειάς της. Ο βυθός του διασχίζεται από αρκετές υποβρύχιες οροσειρές, οι οποίες δημιουργούν διάφορες λεκάνες. Το μέσο βάθος του είναι 4.000 μέτρα, ενώ το μέγιστο φτάνει τα 7.450 μέτρα, στην τάφρο της Σούνδης, κοντά στην ακτή της Ιάβας.
Στον Ινδικό ωκεανό υπάρχουν πολυάριθμα νησιά. Τα μεγαλύτερα είναι η Μαδαγασκάρη, τα Κομόρες, οι Σεϋχέλλες, οι Μαλδίβες, ο Μαυρίκιος και η Σρι Λάνκα (πρώην Κεϋλάνη).
Ο Ανταρκτικός ή Νότιος Παγωμένος Ωκεανός, διαβρέχει την Ανταρκτική ήπειρο. Είναι ο τέταρτος μεγαλύτερος ωκεανός της γης.
Με απόφαση του Διεθνούς Υδρογραφικού Οργανισμού, το 2000 ορίστηκε τελευταίος ως ωκεανός και αποτελεί τον νεότερο αναγνωρισμένο.
Έρευνα που έγινε το 2008, έδειξε ότι αποτελεί μια τεράστια αποθήκη διοξειδίου του άνθρακα του πλανήτη μας.
Τον Ανταρκτικό προστατεύουν μια σειρά από διεθνείς συνθήκες: η απαγόρευση της φαλαινοθηρίας, ο περιορισμός του κυνηγιού φώκιας, κανονισμοί για την αλιεία. Ωστόσο, για την τήρηση των συνθηκών δεν υπάρχει σχεδόν κανένας έλεγχος, ενώ η καταπάτησή τους αποτελεί καθημερινό φαινόμενο.
Ο Αρκτικός Ωκεανός, γνωστός κυρίως παλαιότερα και ως Βόρειος Παγωμένος, βρίσκεται στην περιοχή του Βόρειου πόλου και αποτελεί τον μικρότερο και πιο ρηχό από τους πέντε ωκεανούς της γης. Περιβάλλεται από την Ευρώπη, την Ασία, την Αμερική και τη Γροιλανδία. Κατά την περίοδο του χειμώνα καλύπτεται με πάγο απ' άκρη σε άκρη, ενώ την περίοδο του καλοκαιριού οι πάγοι υποχωρούν. Ετησίως δημιουργούνται στον Αρκτικό ωκεανό 10.000-50.000 παγόβουνα.
Πηγές: Wikipedia , micro-kosmos.uoa.gr